Vidi fonton por 2-14. Reĝo Pasenadi de Kosalo lernis pri doloro el amo (1)

2-14. Regxo Pasenadi de Kosalo lernis pri doloro el amo (1)

　　Regxo Pasenadi estis regxo de Kosalo, kiu situas norde de Magado regita de Regxo Bimbisara. La cxefurbon de la regno Kosalo nomigxis Savati. Iu el la fratinoj de la Regxo Pasenadi estis la cxefa regxino de Regxo Bimbisara, do li estis bofrato de Regxo Bimbisara.

　　Regxo Pasenadi de Kosalo farigxis budha sekvanto en tre frua periodo de la Budho, kaj restis lojala subtenanto ekde tiam. Lia cxefa regxino estis Malika, kiu estis sagxa kaj pia, bone komprenis pri la Darmo kaj agis kiel lia religia gvidistino en kelkaj okazoj.

　　Kiam la regxo unuafoje vidis la Budhon, li demandis: “Kiel Majstro Gotamo deklaras, ke li jam atingis la plenan iluminigxon? Majstro Gomato estas juna ambaux je la agxo kaj kiel monahxo”

　　La Budho respondis: “Granda Regxo, estas kvar aferoj, kiujn vi ne rajtas subtaksi kaj malestimi pro la juneco. Ili estas nobla militisto, serpento, fajro kaj biksxuo. Kolerigxinta juna militisto povus kruele kauxzi damagxon al aliaj. Mordo de ecx malgranda serpento mortigas homojn. Eta fajrero povus kauxzi grandan incendion, kiu detruas konstruajxojn kaj arbarojn. Ecx juna monahxo povus esti sanktulo.”

　　Auxdinte tion, Regxo Pasenadi de Kosalo komprenis, ke la Budho vere estas sagxa instruisto, kaj decidis farigxi lia sekvanto.

　　Regxo Pasenadi sxatis viziti la Budhon por peti lian konsilon. Ecx dum liaj ofica dejxoro li trovis tempon por interparoli kun la Budho. Kiam li parolis kun la Budho iutage, li ricevis raporton, ke lia edzino Regxino Malika naskis filinon. La regxo malplezurigxis pro la raporto cxar li deziris filon.

　　Malsame de aliaj religiaj instruistoj, la Budho parolis pri la boneco de la virinoj. Li diris: “Iuj virinoj estas pli bonaj ol viroj, Regxo. Estas virinoj sagxaj kaj bonaj. Ili rigardas sian bopatrinon kiel diinon, kaj sin tenas pura en parolo, penso kaj konduto.  Iutage ili povus naski bravan filon, kiu regos la landon.”

　　Tiam la regxo rememoris, ke li iam auxdis de la Budho: “Malgxojon, ploradon, doloron, kaj malesperon donas tiuj, kiujn ni amas.” La regxo demandis Regxinon Malika, cxu sxi konsentas kun la Budho. Sxi diris, ke devas esti vere se la Budho tion diris. Sed la regxo ne kontentigxis pri la respondo. “Kiel la amata povas doni al ni malgxojon?” la regxo estis scivolema.

　　Regxino Malika proksimigxis al bramano por peti la Budhon ekspliki tion. Auxdinte multajn rakontojn de la Budho por ekspliki la problemon, la bramano rakontis ilin al la regxino. Sxi demandis al la regxo: “Sinjoro, kiel vi opinias, cxu Regxidino Vagxira, via filino placxas al vi?”

　　“Jes, Malika. Sxi tre placxas al mi,” diris la Regxo.

　　“Se iu fatalajxo okazus al la Regxidino Vagxira, cxu tio donus al vi malgxojon, ploradon, doloron, kaj malesperon?”

　　“Jes,” diris la Regxo.

　　“Sinjoro, gxuste pro tio la Honorulo diris, ke malgxojon, ploradon, dolon kaj malesperon al ni donos tiuj, kiujn ni amas.”

　　“Malika,” diris la Regxo,”Ege mirinde, Ege mirinde! Kiel malproksime la Honorulo vidas kun kompreno.”

　　Kiam Regxo Kosalo poste malvenkis en la batalo kun sia nevo kaj retirigxis al sia cxefurbo en Savati, la Budho komentis al siaj discxiploj, ke nek venkinto nek venkito spertas pacon:

　　“Venko nutras malamon.

　　La venkito vivas en doloro.

　　Rezigninte venkon kaj malvenkon,

　　la paculoj vivas felicxe.”

　　En posta milito, la ambaux regxoj denove batalis, kaj Regxo Kosala ne nur venkis, sed ankaux kaptis sian nevon Regxon Agxatasatu kun cxiuj el liaj elefantoj, militcxaroj, cxevaloj kaj soldatoj. Regxo Kosalo pensis, ke li malliberigos la novan regxon, sed tenos cxe si liajn cxevalojn, elefantojn kaj aliajn. Li volis kontentigxi per posedo de tiuj materiaj havajxoj kiel premioj de venko.

　　Informigxinte pri tio, la Budho diris al siaj discxiploj, ke estus pli sagxe por Regxo Kosala teni nenion por si. La vero de tiu diro ankaux utilas al la moderna mondo:

　　“homo povus rabi laux sia volo. Kiam aliaj rabas, la prirabito rabos refoje. La rado de konduto turnas kaj faras prirabitojn prirabantoj.”

　　Regxo Pasenadi de Kosala forpasis en siaj okdek jaroj kiam lia filo Vidudaba ribelis kontraux li.